در چند سال گذشته شاهد بوده‌ایم که تعدادی از دانشمندان برجسته پشت میکروفون‌ها رفته‌اند و ارزش فلسفه را کم‌اهمیت جلوه داده‌اند. استیون هاوکینگ ، لارنس کراوس و نیل دگراس تایسون نمونه‌های شناخته‌شده‌ای از این دست هستند. برای اینکه کمی این تعادل برقرار شود، وین میرولد، فیلسوف فیزیک، از برخی فیزیکدانان خواسته است تا توضیح دهند که چرا صحبت با فیلسوفان در واقع برای آنها مفید بوده است.

به طور کلی، فیزیکدانان معمولاً سه نوع انتقاد سست و بی‌اساس از فلسفه دارند: یکی کاملاً احمقانه، یکی به طرز ناامیدکننده‌ای آزاردهنده، و دیگری عمیقاً افسرده‌کننده.

• (فلسفه می‌کوشد جهان را با تفکر محض و بدون جمع‌آوری داده‌های تجربی درک کند).

این انتقاد کاملاً احمقانه است. بله، اکثر فیلسوفان واقعاً بیرون نمی‌روند و داده‌ها را جمع‌آوری نمی‌کنند (اگرچه استثنائاتی وجود دارد). اما بی‌معنی است که از آنجا به این اتهام بپردازیم که فلسفه، اطلاعات تجربی جمع‌آوری شده ما در مورد جهان را کاملاً نادیده می‌گیرد. وقتی علم (یا مشاهده مبتنی بر عقل سلیم) چیزی جالب و مهم در مورد جهان آشکار می‌کند، فیلسوفان بدیهی است که آن را در نظر می‌گیرند.

فیلسوفان، در واقع، تمایل زیادی به فکر کردن دارند. این چیز بدی نیست. تمام فعالیت‌های علمی شامل درجه‌ای از «تفکر ناب» است. فیلسوفان، ذاتاً، بیشتر به سوالات بنیادی علاقه‌مند هستند. و منطقی است که تازه ترین جزئیات داده‌ها اهمیت زیادی برایشان ندارد (با اینکه همین جزییات برای یک پدیدارشناس که مدل سازی انجام میدهد بسیار مهم است). اما در بهترین حالت، فعالیت فلسفه فیزیک در پیوستگی با خود فیزیک است. بسیاری از بهترین فیلسوفان فیزیک قبلا فیزیکدان بوده اند یا تحصیلات آکادمیکشان فیزیک بوده و در نهایت متوجه شدند که مسائلی که بیشتر به آن‌ها اهمیت می‌دهند در دانشکده‌های فیزیک ارزشی ندارند، بنابراین به فلسفه روی آوردند. اما آن مسائل – ماهیت اساسی معماری نهایی واقعیت در عمیق‌ترین سطوح آن – در واقع فقط مسائل فیزیک هستند. و برای پیشرفت در آن‌ها، مقداری تفکر دقیق لازم است. سکوت کردن و محاسبه کردن کافی نیست.

• (فلسفه برای کار روزمره یک فیزیکدان شاغل کاملاً بی‌فایده است)

حالا با این انتقاد آزاردهنده و ناامیدکننده مواجه می‌شویم. چون: معلومه. اگر معیار شما برای «جالب یا مهم بودن» به «مفید بودن در کارم» خلاصه شود، از نظر فکری زندگی نسبتاً فقیری خواهید داشت. هیچ‌کس انکار نمی‌کند که بخش عمده‌ای از فیزیک، بدون هیچ ورودی از فلسفه به خوبی پیش می‌رود.

(«ما باید این انتگرال بسته را محاسبه کنیم! سریع، یک فیلسوف برای من پیدا کنید!»)

فیزیک حتی بدون ورودی از زیست‌شناسی، تاریخ و ادبیات نیز به خوبی در مسیر تکوینش پیش می‌رود. فلسفه به دلیل جذابیت ذاتی‌اش جالب است، نه به این دلیل که دستیار فیزیک است. من فکر می‌کنم خود فیلسوفان گاهی اوقات در این مورد بیش از حد حالت تدافعی می‌گیرند و سعی می‌کنند دلایلی ارائه دهند که چرا فلسفه برای فیزیک مفید است. اصلا مهم نیست! فلسفه نوچه فیزیک نیست، فلسفه چارچوبی بزرگتر است که نوع تفکر ما را شکل میدهد.

با این وجود، برخی از سوالات فیزیک وجود دارند که در آنها ورودی‌های فلسفی واقعاً مفید هستند. سوالات بنیادی، مانند مسئله اندازه‌گیری کوانتومی، پیکان زمان، ماهیت احتمال و غیره. باز هم، اکثریت قریب به اتفاق فیزیکدانان شاغل هرگز نگران این مشکلات نیستند. اما برخی از ما نگران هستیم! و صادقانه بگویم، اگر فیزیکدانان بیشتری که در این زمینه‌ها مطلب نوشته‌اند، تلاش کنند تا با فیلسوفان صحبت کنند، خود را از ارتکاب بسیاری از اشتباهات ساده نجات می‌دهند.

• (فیلسوفان بیش از حد به پرسش‌های عمیق و پیچیده اهمیت می‌دهند، به جای اینکه به آنچه می‌توان مشاهده و محاسبه کرد، بپردازند)

در نهایت، نقد عمیقاً ناامیدکننده. در اینجا پیامد ناگوار یک عمر زندگی در یک سیستم دانشگاهی/آموزشی را می‌بینیم که رویاهای بلندپروازانه را به واحدهای کار مولدِ که به راحتی قابل اندازه‌گیری اند، تقلیل می دهد. ظاهراً ایده این است که توسعه یک تکنیک جدید برای محاسبه یک تابع موج خاص، یک کار شرافتمندانه و شایسته حمایت است، در حالی که تلاش برای درک اینکه توابع موج واقعاً چه هستند و چگونه واقعیت را به تصویر می‌کشند، اتلاف وقت کسل‌کننده‌ای است. من گمان می‌کنم که اکثریت قابل توجهی از فیزیکدانانی که از مکانیک کوانتومی در کار روزمره خود استفاده می‌کنند، به تلاش برای درک مسئله اندازه‌گیری کوانتومی بی‌علاقه یا کاملاً مخالف آن هستند.

این موضوع من را ناراحت می‌کند. من در مورد بقیه افراد نمی‌دانم، اما شخصاً من در کودکی عاشق علم نشدم چون درگیر عشق یافتن تکنیک‌های محاسباتی کمی کارآمدتر بودم. اشتباه برداشت نکنید – یافتن تکنیک‌های محاسباتی کارآمدتر بسیار مهم است و من وقتی فکر می‌کنم ممکن است چیزی برای ارائه داشته باشم، با خوشحالی خودم این کار را انجام می‌دهم . اما نکته اصلی این نیست – این یک گام در مسیر رسیدن به هدف است.

به نظر من، نکته این است که بفهمیم طبیعت چگونه کار می‌کند. بخشی از آن به دانستن نحوه انجام محاسبات مربوط می‌شود، اما بخش دیگر پرسیدن سوالات عمیق در مورد معنای همه اینها است. به هر حال، این چیزی است که من را به علم علاقه‌مند کرد. و بخشی از این وظیفه، درک جنبه‌های بنیادی تصویر فیزیکی ما از جهان و کاوش عمیق در مسائلی است که فراتر از صرفاً توانایی محاسبه چیزها هستند. شرم‌آور است که بسیاری از فیزیکدانان نمی‌بینند که فلسفه علم چقدر می‌تواند به این تلاش کمک کند. جهان بسیار بزرگتر از آن چیزی است که ما هستیم و عجیب‌تر از آن چیزی است که ما معمولاً تصور می‌کنیم، و من به نوبه خود از هر کمکی که می‌توانیم در تلاش برای فهمیدن آن دریافت کنیم، استقبال می‌کنم.